بارداری و شیردهی

مکمل های دوران بارداری و شیردهی

دوران بارداری یکی از مهمترین دوران زندگی زنان است. چرا که توجه به سلامت بدنی مادر می‌تواند در رشد و سلامت جنین نیز تاثیرگذار باشد. تقویت بدن خانم‌ها باید از چندماه قبل از بارداری آغاز شود. از طریق رژیم غذایی سالم بدن مادر می‌تواند مواد مغذی لازم را دریافت کند، اما کافی نیست. به همین دلیل برای خانم‌ها در دوران بارداری و شیردهی بهتر است از مکمل‌های بارداری استفاده کنند. اگر گیاهخوارید، آلرژی غذایی خاصی دارید یا نمی‌توانید بعضی غذاها را بخورید مصرف مکمل بارداری برای شما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند چون کمبودهای تغذیه‌ای مادر را جبران می‌کند.
بیشتر مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین، مواد معدنی و سایر ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن مادران باردار بوده که در وبسایت مثبت سبز انواع این مکمل‌ها موجود و در دسترس مادران است، که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

مکمل های ضروری در دوران بارداری

همانطور که گفته شد در دوران بارداری نیاز به ویتامین‌ها و املاح معدنی افزایش می‌یابد. مادران باردار بیشتر از سایر افراد به ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی، همچون فولیک اسید، نیاز دارند. نیاز مادر به تامین ویتامین A در دوره بارداری افزایش می‌یابد. این ویتامین برای تکامل چشم‌ها و سیستم عصبی مرکزی جنین لازم است. حال آنکه مصرف دوز بالای این ویتامین می‌تواند موجب آسیب رسیدن به جنین شود.

مکمل اسید فولیک

فولیک اسید به نام‌های فولات یا ویتامین B9 نیز شناخته می‌شود. مصرف این ویتامین در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است. مصرف فولیک اسید از بروز نقص‌های مادرزادی مانند نقص ستون فقرات و نقص‌های سیستم عصبی پیشگیری می‌کند. به همین دلیل اسید فولیک یکی از مکمل‌هایی است که پیش از بارداری و در حین بارداری به مادران توصیه می‌شود. مصرف این مکمل را باید حداقل یک ماه قبل از بارداری شروع کرد، برای خانم‌های بارداری که از قبل تصمیم به بارداری نداشته اند به محض اطلاع از بارداری مصرف روزانه 400 میکرو گرم از این مکمل توصیه می‌شود.

مصرف سبزی‌های تازه و سالاد شامل کاهو، خیار در برنامه غذایی روزانه می‌تواند تا حدی به تامین اسید فولیک کمک کند اما باید توجه داشت مصرف منابع غذایی این ویتامین به تنهایی نیاز بدن خانم‌های باردار به اسید فولیک را تامین نمی‌کند و نمی‌تواند جایگزین مکمل اسید فولیک شود. از پایان ماه چهارم بارداری مادران می‌توانند مکمل مولتی ویتامین و قرص فرفولیک ( ترکیب آهن واسید فولیک) مصرف نمایند، از آنجایی که این مکمل یا قرص فرفولیک حاوی 400 میکروگرم اسید فولیک هستند، مصرف قرص اسید فولیک باید قطع شود.

مصرف ید در دوارن بارداری

ید یکی دیگر از مواد معدنی ضروری برای سلامت جنین است که توسط مادر باید تامین شوند. تامین ید مورد نیاز بدن در دوران بارداری برای رشد و تکامل سیستم عصبی و مغز جنین ضروری است. دریافت ناکافی ید در زمان بارداری ممکن است سبب بروز عوارض در مادر و اختلال تکاملی سیستم عصبی جنین و نوزاد شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که زنان از سه ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مکمل‌های ید همراه با اسید فولیک کنند و مصرف آن را تا سه ماه اول بارداری ادامه دهند زیرا برای رشد مغزی بچه و سیستم عصبی او لازم است.

مصرف مواد غذایی همچون ماهی، شیر پنیر،‌ نمک ید دار و ماست می‌توانند تا حدی ید مورد نیاز بدن مادر را تامین کنند. اما مصرف بیش از حد نمک و برخی ماهی‌ها به دلیل داشتن جیوه، در روزهای حاملگی می‌تواند برای مادر و جنین مضر باشد. کمبود ید می‌تواند موجب سقط جنین، مرگ داخل رحمی جنین، آنومالی‌های مادرزادی و تاخیر شدید و غیر قابل برگشت فعالیت‌های مغزی شود.

کلسیم در بارداری

کمبود کلسیم در دوران بارداری خطر سقط جنین و یا زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. کلسیم ماده معدنی است که به رشد استخوان، دندان، قلب،‌ عضلات و اعصاب جنین کمک می‌کند. کمبود کلسیم در دوران بارداری علاوه بر آسیب زدن به جنین منجر به تحلیل استخوانی مادر نیز می‌شود. کلسیم مورد نیاز بدن از طریق مکمل‌های بارداری و غذاهای سرشار از کلسیم تامین می‌شود.

ضرورت مصرف ویتامین D در بارداری

ویتامین دی یکی از مهمترین ویتامین‌هایی است که باید در دوران بارداری مصرف شود. این ویتامین علاوه بر نقشی که در جذب کلسیم، حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان دارد، در پیشگیری از بیماری دیابت نوع 2 ،بیماری‌های خودایمنی مثل ام اس و انواع سرطان نیز موثر است. ویتامین دی فشار خون مادر را کنترل کرده و اجازه نمی دهد او در معرض مسمومیت باردرای قرار گیرد.

مصرف آهن در بارداری

در دوران بارداری نیاز بدن به آهن تا دو برابر قبل از بارداری افزایش می‌یابد. از پايان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زايمان برای پیشگیری از كمبود آهن وكم خونی ناشی از آن به مادران توصیه می‌شود از مکمل آهن استفاده نمایند. مصرف روزانه یک عدد قرص آهن ( سولفات فرو 150 میلی گرم) می‌تواند از جمله مرگ و میر مادران، زایمان زودرس، رشد ناکافی جنین و افزایش خطر مرگ و میر جنین پیشگیری نماید.

مکمل‌های آهن معمولا بیشتر از مولتی ویتامین‌های معمولی آهن دارد و این نکته مهمی است، چون ممکن است ذخیره آهن بدن بعد از بارداری و زایمان تمام یا کم شده باشد، به خصوص اگر عمل سزارین انجام داده باشید. سطح پایین آهن نیز باعث احساس خستگی و ناراحتی خواهد شد. مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، درد معده، اسهال و یا یبوست به دنبال داشته باشد به همین دلیل توصیه می‌شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب است.

نیاز بدن بانوان در دوران شیردهی

مادران در دوارن شیردهی میبایست به تغذیه خود اهمیت بیشتری دهند چرا که در دوارن بارداری و پس از زایمان ذخایر بدنی آنها تحلیل رفته و برای بازیابی نیروی از دست رفته می‌توانند از مکمل‌های دوران شیردهی استفاده نمایند. شیر مادر بدون توجه به ماده غذایی دریافتی او، دارای ترکیب یکسانی است، زیرا حتی اگر مادر آن مواد را دریافت نکرده باشد، آنها را از ذخایر بدن خود تأمین می‌کند اما برای سلامتی خود مادر ترکیب مواد غذایی متنوع و تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار پر اهمیت است، چون در صورت تمام شدن این ذخایر، بدن مادر شروع به تحلیل رفتن می‌کند. به همین دلیل توصیه می‌شود مصرف مولتی ویتامین‌ها تا 3 ماه پس از بارداری و یا تا پایان دوران شیردهی مصرف شوند.

مکمل‌های دوران شیردهی

همانطور که گفته شد در دوران شیردهی تامین مواد مورد نیاز بدن نوزاد از طریق شیرمادر اهمیت بالایی دارد. از آنجاییکه رژیم غذایی ممکن است به تنهایی پاسخگوی این نیاز نباشد؛ مصرف مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌هایی که باعث افزایش کیفیت و حجم شیر مادر شود، در این دوران ضروری است. مصرف انواع ویتامین‌ها، امگا 3 (DHA)، کلسیم، ید و املاح معدنی مورد نیاز بدن در دوران شیردهی ضروری است. بر همین اساس شرکت‌های تولید کننده مکمل‌هایی مخصوص دوران شیردهی تولید کرده‌اند که به افزایش شیر مادران کمک شایانی می‌نماید. در هنگام خرید مولتی ویتامین حتما دقت کنید که امگا 3 در ترکیبات آن موجود باشد. جذب کافی کلسیم در دوره بارداری و شیردهی علاوه بر کمک به رشد اسکلتی جنین و شیرخوار، از پوکی استخوان مادر نیز جلوگیری می‌کند.

تفاوت مولتی ویتامین بارداری با مولتی دیلی ها

مکمل‌های بارداری در مقایسه با مولتی ویتامین‌های معمولی، مواد مغذی بیشتری داشته و نیاز بدن در دوران بارداری را تامین می‌کنند. این مکمل‌ها را می‌توان با تجویز پزشک یا حتی بدون نسخه تهیه کرد. در هنگام خرید علاوه بر توجه به قیمت حتما ترکیبات و شرکت سازنده مکمل را در نظر بگیرید، چراکه قیمت این مکمل‌ها بر اساس دوز ویتامین‌ها و املاح موجود در آنها متفاوت است.

مصرف قرص مولتی ویتامین بارداری خطر کم وزنی هنگام تولد و کوچک بودن نوزاد را کاهش می‌دهد. همچنین زنانی که قبل از بارداری از مکمل‌های مولتی ویتامین استفاده می‌کردند، کمتر از دیگران در خطر ابتلا به عارضه مسمومیت حاملگی قرار دارند. در ایران بر اساس دستور العمل کشوری، کلیه خانم‌های باردار از پايان ماه چهارم تا سه ماه بعد از زایمان باید روازنه یک عدد مولتی ویتامین ساده یا مینرال مصرف نمایند، البته مصرف مولتی ویتامین‌ها تا پایان دوران شیردهی توصیه می‌شوند.

به طور کلی زمانیکه قرصی حاوی سه نوع ویتامین و املاح معدنی باشد به آن مولتی ویتامین می‌گویند. این مولتی‌ها بر اساس نیازهای متفاوت بدن فرموله می‌شوند. مولتی دیلی‌ها تامین کننده ویتامین‌هایی هستن که بدن به صورت روزانه به آنها نیاز دارد و اکثرا در دوزهای پایینی فرموله شده‌اند. حال آنکه مولتی ویتامین‌های دوران بارداری و شیردهی به دلیل نیاز بالاتری که بدن مادران دارد در دوزهای بالاتری فرموله می‌شوند. اکثر مولتی ویتامین‌ها حاوی انواع ویتامین‌ها، پتاسیم، ید، سلنیوم، بورات، روی، کلسیم، منیزیم و منگنز هستند. این مکمل‌ها در بازار به شکل قرص، کپسول، پاستیل، پودر، مایعات یا فرمولاسیون تزریقی در دسترس هستند. البته به این موضوع دقت کنید که شکل تزریقی مولتی ویتامین فقط تحت نظارت پزشک تجویز می‌شود.